Şanlıurfa'da Yaşayan Kuş Türleri

Şanlıurfa'nın yarı çöl ve çöl iklimi dolayısıyla bu bölgede yaşayan ya da göç yolu olarak buraları kullanan bazı ender görülen kuşlar bulunmaktadır. Yalnızca bu bölgelerde yaşayan kuşlar, kuş gözlemcilerinin de ilgisini çekmektedir.

Şanlıurfa’nın turistik açıdan tarihi mekanları, kültürü ve mutfağıyla dikkat çeken kentlerden biridir. Bunlarla birlikte dikkat çeken bir diğer özelliği ise doğal koşullarıdır. Urfa’nın özellikle kırsal kesimleri yarı çöl ve çöl iklimine sahiptir. Bu da, bu iklimlerde yaşayan canlıların kenti doğal olarak bulunmasına imkan tanımaktadır.

Şanlıurfa’da yaşayan birçok endemik bitki ve hayvan bulunmaktadır. Kent bazı nadir görülen ve nesli tükenen kuşlara da ev sahipliği yapmaktadır. 

ÇİZGİLİ İSHAK KUŞU

Bilimsel adı Otus Brucei olan çizgili ishak kuşu, bir tür baykuştur. Tüm Avrupa coğrafyası içerisinde en rahat görüleceği kentlerden biri Şanlıurfa’dır. Bu kuş geceleri aktiftir. Gece avlanan çizgili ishak kuşu, Birecik ilçesinde yaygın olarak yaşamaktadır. Birecik’te bulunan Fırat Kavaklarının bulunduğu söğütlük parkı bu kuşların çokça görüldüğü yerlerden biridir. Bu alan, birinci derece sit alanı olarak koruma altına alınmıştır. Çizgili ishak kuşlarının bu parkı seçmelerindeki temel neden, ağaçların yaşlı olması ve şehirin aydınlatma sistemi nedeniyle bol miktarda böcek ve kertenkele bulunmasından kaynaklanmaktadır.

ÇÖLKOŞARI

Şanlıurfa ilinin bozkır alanları çölkoşarının ender görüldüğü yerlerden biridir. Bilimsel adı Cursorius cursor olan çökoşarı, ilkbahar aylarıyla birlikte Urfa’ya gelmektedir. Urfa’nın bozkır alanlarında yaz sonuna kadar beslenen çölkoşarı, üredikten sonra yaz sonunda yavrularıyla birlikte göç etmektedir.

Adından da anlaşılacağı üzere bu kuş, çöl ortamında yaşamaktadır. Tehlikeli durumlarda uçmak yerine koşmayı tercih etmesiyle dikkat çeken canlılardan biridir. Türkiye’de yalnızca Şanlıurfa ili sınırları içerisinde görülebilmektedir. Bu sebeple kuş gözlemcileri, sıklıkla bölgeye akın etmektedir.

SÜRMELİ KIZKUŞU

Chettussia gregarius bilimsel adıyla bilinen sürmeli kızkuşu, güneydoğu ve doğu bölgelerini yılda iki kız kullanmaktadır. Kış aylarını Afrika ülkelerinde geçiren bu kuş, Kazakistan ve Afrika arasında göç etmektedir. Bu kuşların nesli ciddi oranda tükenme tehlikesiyle karşı karşıyadır. Yaklaşık olarak 11.200 bireyi kalan bu kuşlar, küresel olarak yok olma riski taşımaktadır. Urfa’da Ceylanpınar ve Akçakale’nin kırsal alanlarında bu kuşlarla karşılaşabilirsiniz.

KELAYNAK

Ülkemizde adı yaygın olarak bilinen kelaynak, nesli tükenme tehlikesi olan önemli kuş türlerinden biridir. Bilimsel adı Geronticus eremita olan kelaynak kuşu, dünyada koloni halinde yalnızca Türkiye ve Fas’ta yaşar. Yetiştik kelaynak kuşlarının başları tüysüzdür. Ayırt edici bir diğer özelliği ise gaga ve bacaklarının kırmızı olmasıdır. Bu kuşun yaka tüyleri uzun, sivri ve siyah renktedir.

Kelaynak kuşları geçmişte Birecik’in Fırat nehri kıyısında bulunan kaya ve oluklara yuva yapardı. Fakat 1950’li yılllarla birlikte tarım ilaçlarının kullanılmaya başlanmasıyla sayıları neredeyse yok denecek kadar azalmıştır.

2002 yılına gelindiğinde Milli Parklar ve Doğa Derneği’nin çabaları sonucunda sayıları artırılmıştır. Kelaynakların neslinin korunması amacıyla yapılan çalışmalar hala devam etmektedir. Bu kuşlar şehrin üzerinde yarı evcil olarak uçarlar. Ayrıca Birecik halkı, bu kuşları bolluk ve bereketin sembolü olarak benimsemiştir.