Şap Hastalığı Nedir? Nasıl Bulaşır?
Türkiye'nin kırsal alanlarında her geçen gün yayılan yeni tip şap hastalığı nedeniyle birçok kişi 'şap hastalığı nedir, şap hastalığı nasıl bulaşır?' gibi birçok soruyu sormaya başladı. Hayvanlarda yaygın olarak ortaya çıkması ve yüksek oranda bulaşıcı olması tüm halkı tedirgin etti. Peki, şap hastalığının belirtileri neler, önüne geçmek için neler yapılabilir?
ŞAP HASTALIĞI NEDİR?
Şap hastalığı, evcil yada yabani fark etmeksizin tüm çift tırnaklı hayvanlarda görülebilen, akut seyirli, yüksek oranda bulaşıcı ve ateşli bir viral hastalıktır. Bu hastalığın etkeni Picornaviridae familyasından olan Aphthovirus olarak bilinmektedir. Dış ortamda oldukça dayanıklıdır ve haftalarca enfeksiyon yeteneğini muhafaza edebilir. Isıya ise dayanıksız bir virüstür.
ŞAP HASTALIĞI NASIL BULAŞIR?
Bu hastalık esas olarak salya, idrar, süt, gaita ve aft sıvısıyla doğrudan temas olması halinde bulaşır. Bununla birlikte virüs uzun bir süre canlı kalabildiği için enfekte canlı maddeleriyle bulaşmış olan eşyalar ve vektörler yoluyla da hastalık bulaşabilir. Etken olan vücuda virüsler; üst solunum yolu mukozası ve zedelenmiş olan ayak derisinden giriş yapabilir.
ŞAP HASTALIĞI KULUÇKA SÜRESİ NE KADAR?
Şap hastalığı kuluçka süresi hayvanın türüne göre değişiklik göstermektedir. Sığırlarda bu süre 2 ila 9 gün arasındayken, küçükbaş hayvanlarda ise 1 ila 6 gün arasındadır.
ŞAP HASTALIĞI BELİRTİLERİ NELERDİR?
Sığırlarda bu hastalığın ilk belirtisi iştahsızlık ve yüksek ateştir. İki gün içinde vücut sıcaklığında düşüş görülür. Hastalığın ikinci ve üçüncü günlerinde ağızda, memede ve tırnak arasında veziküller görebilirsiniz. Ayrıca ağızdan iplik şeklinde salya akar ve hayvan yemi ağzına güçlükle alır. Veziküller kısa bir süre sonra patlar ve yerine erozyonlar görülmeye başlanır. Ağır lezyonlar ise birkaç günde iyileşir. Tırnak arasındaki vezüküller, hayvanın devamlı olarak yatmak istemesine ve topallamasına neden olur. Ayrıca ileri vakalarda tırnak düşebilir. Bunun yanı sıra hayvan sağılmaya ya da buzağının emmesine de izin vermez.
ŞAP HASTALIĞI VİRÜS YAYMA SÜRESİ
Enfekte olan hayvanlar kısa sayılabilecek kuluçka süresinden aftlar iyileşe kadar vücut sıvıları aracılığıyla virüs yayarlar. Ayak yaralarının iyileşmesi daha uzun süreceği için dolaştıkları yerlere virüs bulaştırırlar. Enfekte olarak ölen hayvanların kadavraları enfeksiyonun yayılmasının bir diğer nedenidir.
ŞAP HASTALIĞI İNSANA BULAŞIR MI?
Şap virüsü, hayvan insana bulaşan (zoonotik) karaktere sahiptir. Buna karşın tür engelini çok zor aşan virüs, ender olaylarda insanlara bulaşır. İnsanlarda hafif seyirli bir enfeksiyon şeklinde kendini gösterir. Genel olarak bu hastalığın insanlar üzerindeki etkileri oldukça sınırlı ve hafiftir. Enfeksiyon elde karıncalanma, boğaz ağrısı, ateş, ağızda kabarcık oluşumu gibi belirtilerle ortaya çıkabilir.
ŞAP HASTASI HAYVAN YENİR Mİ?
Şap virüsü ısıya son derece duyarlıdır. Bu sebeple hayvansal gıdaları 70 derecede yaklaşık 30 dakika boyunca pişirmeniz, virüsü etkisiz kılacaktır.
ŞAP HASTALIĞI ÖNLEMLERİ NELERDİR?
Bu hastalığı önlemek ve salgının önüne geçmek için koruyucu hekimlik uygulamalarına başvurmak gerekir. Bu kapsamda çiftçilerin aşı ve biyogüvenlik alanında bilinçlenmesi gerekir. Bunun yanı sıra hastalığa daha duyarlı olan hayvanların düzenli biçimde aşılanmalıdır. Hayvanların ve hayvansal gıdaların denetimlerinde ve sevklerinde veteriner hekimlerin görev almasının sağlanması da faydalı olacaktır. Ülkeye kaçak hayvan girişinin önüne geçilmeli, ithal edilen hayvanların ise sıkı bir denetime tabi tutulması da bu hastalığın yayılması konusunda önleyici bir tedbir olacaktır. Bununla birlikte yaban hayvanlarıyla evcil hayvanların temasının engellenmesi, hastalığın büyümesi önünde alınabilecek tedbirlerden biridir. Bu noktada çiftçilere de bazı özel görevler düşmektedir. Çiftçilerin şap hastalığı belirtileri gördüğü anda yetkililere haber vermesi, hastalığın yayılmasının önüne geçilmesine sağlar.