Bir zamanlar Sosyalistler vardı...
Bu Sosyalistlerin dünyaya ve insanlığa kazandırdığı neler varmış hatırlayalım.
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği üzerine.
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği(SSCB) 26 Aralık 1991'de dağılmasaydı, 100. yıldönümünü kutlayacaktı.
SSCB kuruluşundan beri batı tarafından sürekli karalandı, sosyalist rejimin kötülükleri tüm medya organlarında, eğitimde, bürokrasi de, günlük yaşamda beyinlere kazındı.
Oysa SSCB'nin dünyaya ve insanlığa kazandırdığı çok iyi şeyler de vardı. Bugün çalışanların sahip olduğu çok hak Sovyetler'de hayata geçti. Bilimde çok şey yine ilk kez SSCB'de gerçekleşti.
Ama batı bunları hep görmezden geldi.
İşte onlardan bazıları.
Sovyetler Birliği’nin dünyaya kazandırdıkları arasında sosyal ve ekonomik haklar büyük yer kaplar. Bugün küresel bir norm halini alan 8 saatlik çalışma dilimi, ilk olarak Sovyetler Birliği’nde uygulandı.
Ekim Devrimi'nden yalnızca dört gün sonra, 11 Kasım 1917'de Bolşevik Parti’nin 6. Kongre kararında kabul edilen karara göre, sosyalist Rusya 8 saatlik çalışma saatini kabul eden ilk ülke oldu.
10 Aralık 1918’de kabul edilen ilk İş Kanunu'na göre ise, iş günü haftada 6 gün ve günde 8 saat, gece çalışmasında 7 saat ve yeraltında ve ağır - tehlikeli işlerde 6 saat olarak belirlendi.
Çalışanların tatil ve dinlenmeleri için ise Sanatoryumlar, turist sağlık kampları ve dinlenme evleri inşa edildi.
Aynı hakkın ABD'de verilmesi için ise 21 yıl geçmesi gerekecekti. ABD'de, 8 saatlik mesai süresi sendikaların mücadelesi sonucunda 1938 yılında yasalaştırılabildi.
Ayrıca, işçilerin yılda bir ay izin kullanma hakkı, meslek örgütlerinin izni olmadan işten çıkarma yasağı, ücretsiz daire edinme hakkı, evden işe ücretsiz ulaşım, kurulan ‘süthanelerle’ yeni doğan bebeklere 3 yaşına kadar ücretsiz süt desteği, doğum yapan kadınlara üç yıl doğum izni (ilk yıl tam maaş, sonraki iki yıl sosyal yardım olmak üzere) sağlanıyordu.
Sovyetler Birliği topraklarında doğan çocuklar için ayrıca, okul öncesi ve kreş eğitimi de ücretsiz sağlanıyordu.
Yine ilk kez Sovyetler’de başlatılan uygulamayla öğrenciler lise derecesine göre istediği üniversiteye gidebiliyordu ve devlet tarafından da iş bulma garantisi sağlanıyordu.
Ya bilimsellik?
Ekim Devrimi'nin lideri Lenin, teknolojik gelişmeyi, ülkenin ilerlemesinin en önemli araçlarından biri olarak görüyordu. Lenin'den sonraki liderler de bu anlayışı devam ettirdi.
Sovyetler Birliği 4 Ekim 1957’de dünya yörüngesine giren ilk uzay aracı olan Sputnik-1’i uzaya göndererek uzay çağını başlattı.
Uzay çağının bir diğer önemli adımı ise, Sovyet kozmonot Yuri Gagarin’in uzaya çıkmasıydı. 7 Mart 1960'da SSCB'nin ilk Kozmonot birliği kuruldu. Bir yıl sonra, 12 Nisan 1961'de de dünyanın uzaya ilk insanlı uçuşu Yuri Gagarin tarafından gerçekleştirildi.
Gagarin’in uzay yolculuğundan 7 yıl sonra da, Sovyetler Birliği, Luna-9 aracıyla 3 Şubat 1966’da tarihte ilk kez Ay’ın yüzeyine yumuşak iniş yaptı ve Ay’ın ilk görüntülerini Dünya’ya gönderdi.
Ayrıca, bugün Rusya Bilimler Akademisi olarak çalışmalarına devam eden SSCB Bilimler Akademisi 1925 yılında kuruldu.
Fiziksel Teknik ve Matematik Bilimleri, Kimyasal Mühendislik ve Biyolojik Bilimler, Yer Bilimleri ve sosyal bilimler alanlarında çalışan bu akademinin, 323 aktif, 586 ve 138 yabancı üyesiyle tüm Sovyet cumhuriyetleri kapsamında 295 kuruluşu bulunuyordu.
Buradan yetişen bilim insanları dünyada bir çok ilke imza attı.
Mihail Mil, Sovyet uzay mühendisi ve helikopter teknolojilerinin geliştirilmesinin öncü ismi oldu.
Nikolay Semyonov, Kimyasal tepkimelerin nasıl oluştuğunu açıklayan çalışmalarıyla 1956 yılında Nobel ödülü aldı.
Andrey Tupolev, çok sayıda uçağın tasarlanmasında öncü görev üstlendi, dünyanın ilk yolcu süpersonik uçağını yaptı.
Igor Kurçatov, nükleer fizik alanında önemli keşifler yaptı.
Ayrıca, SSCB'deki ilk atom bombası, dünyanın ilk termonükleer bombası ve dünyanın ilk nükleer enerji (Obninsk Nükleer Enerji Santrali) onun dönemünde inşa edildi.
Sergei Korolyov, roket teknolojisi alanında önemli çalışmalara imza attı. ABD ile SSCB arasındaki uzay yarışında, Sovyet uzay araçlarının baş tasarımcısı olarak çalıştı. Sputnik'in uzaya gönderilmesi ve Gagarin'in uzay uçuşu, Korolyov'un başarıları arasındaydı.
Aleksandr Prohorov, lazer teknolojisinin mucidi. 1964 yılında Nobel kazandı.
Venera 7, Sovyetler Birliği'nin Venüs'e gönderdiği Venera serisi uzay sondalarından biriydi. Venera 7, 15 Aralık 1970'te Venüs'e indiğinde başka bir gezegene yumuşak iniş yapan ve oradan Dünya'ya veri gönderen ilk uzay aracı oldu.
1936 yılında SSCB'de üretilen ilk bilgisayar, kısmi diferansiyel denklemleri çözebilme kapasitesindeydi.
Daha sonra da, Sovyetler Birliği Ay yolculuğu için tam otomatik bilgisayar yazılımları üretti. 1984 yılına gelindiğinde, Sovyetler Birliği'nde 300 bin adet aktif programcı olduğu biliniyordu.
Sovyetler'in ilk bilgisayar tasarımcısı ise, Sovyet bilim insanı Sergey Lebedev'di.
Moskova Yüksek Teknik Okulu mezunu ve 1946-52 yılları arasında Kiev ElektroteknikEnstitüsü Başkanlığını yürüten Lebedev, 2. Dünya Savaşı döneminde yaptığı tank otomasyon ve füze çalışmalarının ardından bilgisayar tasarımı işine odaklandı ve 1951'in sonunda MESM isimli ilk Sovyet bilgisayarını üreten ekibe liderlik etti.
MESM’den sonra üretilen BESM-1 ise, 1953'e gelindiğinde Avrupa'daki en hızlı bilgisayar unvanını elinde tutuyordu.
Bunlar Sovyetler'in dünyaya kazandırdıklarının küçük bir bölümü.
Ormanın tarihini avcılar yazdığı için çoğu bilinmiyor.
Abdullah Cengiz / www.habersanliurfa.net
Kaynaklar
https://sputniknews.com.tr/20221230/sscb-100-yil-once-bugun-kuruldu-74-yillik-yolculuk-dunyaya-neler-kazandirdi-1065222755.html
https://bilimvegelecek.com.tr/index.php/2017/07/01/dunyayi-degistiren-isik-lazerler/
https://tr.wikipedia.org/wiki/Sovyetler_Birli%C4%9Fi%27nde_tatil_haklar%C4%B1
https://tr.wikipedia.org/wiki/Yuri_Gagarin
https://www.aa.com.tr/tr/dunya/dunyanin-ilk-nukleer-santrali-guvenli-enerjinin-sembolu/233646
https://teoriveeylem.net/tr/2018/02/04/sovyet-biliminin-30-yili-2/
https://en.wikipedia.org/wiki/MESM