BAŞKANLIK SİSTEMİ
Başkanlık sisteminde olduğu gibi bu ülkede hayatı ve geleceği ilgilendiren konular ve çözüm bekleyen sorunlar tartışılmadığı için toplum deneme yanılma yöntemi ile öğreniyor.
Ülkedeki sorunlara ortak çözüm aramak yerine etnik ve inanç üzerinden oynanan siyasi oyunlar üzerinden çok zaman kaybedildi,ağır bedeller ödendi ve hala ödenmeye devam ediyor.
Referandum öncesi çok şey söylenmesine rağmen başkanlık sistemi doğru dürüst tartışılmadı.
Kısaca AKP eski parlementer sistemin aksaklıklarını eleştirerek yeni sistemi savundu.
HDP,"Kaçak çaylarını içer giderler"diyerek AKP'nin görüşme talebini "Seni başkan yaptırtmayacağız","Kaçak çaylarını içip giderler"diyerek (sorunları iktidar dışında kiminle görüşmek istiyorsa belirtmeden) kestirip attı.
CHP eski köhnemiş parlementer sistemi allayıp pullayarak savundu ve denetlenemez olduğu için yeni önerilen sisteme karşı çıktı.
Havanla su dövdükleri için geçmişte sistem ile ilgili halkı ikiye bölen tartışmalardan aklımızda kalan sadece bunlar.
Aslında iki tarafında eleştirilerinde haklı payı olduğu bu gün daha iyi anlaşılıyor.Ancak iki tarafında bilinç altına yerleşmiş olan bölünme fobisi nedeniyle o dönem denetlenebilir bir başkanlık sistemi tartışılmadığı gibi tartışmak isteyenlerede izin verilmedi.
Seçimler yaklaştıkça sistem tartışması yeniden gündemde.Etnik ve inançta farklı olan kesimlerle zora dayalı birliktelikten yana olanlar100 yıldır denenmesine rağmen beka endişesi ile ülke gerçeğine uymayan çözüm yolları arayışındalar.
Dünya'daki örnekler yerine yine kenarından,köşesinden sistem tartışması başladı.Cumhur İttifakı eski sistemi,Millet İttifakı "Türk Tipi Başkanlık sistemini eleştiriyor.Türk Tipi Başkanlık sistemi anlayışı ekonomiyi düzeltemediği gibi ülkeyi içeride ve dış politikadaki sorunları çıkmaza soktuğunu,demokrasinin, insan haklarının ,yargı ve yasamanın ortadan kalktığını ve bu nedenlerle artık savunulamayacağını gördük.
Millet İttifakının savunduğu parlementer sistemle ilgili eşitlik,farklı olana yasal güvence gibi yeni bir söylemleri de yok.Parlementoda içilen ırkçı yeminimi değiştirecekler, anadilde eğitimden,eşitlikten söz edilmiyor.Yoksa ilk yeni parlementer sistem diyerek okul çocuklarına yeniden andımızımı okutmak istiyorlar belli değil.
Kamuoyu yine aydınlatılmadan darbe,türban,türkçe ezan,beka,laiklik ve parti devleti gibi sonuçsuz kalan kısır tartışmalar ile toplum bölünüyor.
Çağımızda denetlenebilir başkanlık sistemi ABD,Almanya,Avustralya,Kanada ve İsviçre (doğrudan yönetimin en güzel örneği) gibi ülkelerde eyalet sistemi ile birlikte uygulanmaktadır.
Türkiye kuruluşundan beri zaten 7 bölgeye ayrılmış.7 eyalet oluşturularak denetlenebilir başkanlık sistemine geçmesi neden tartışılmıyor?
Osmanlıda da eyalet sistemi vardı.Yaşadığımız çağda da bunun karşılığı denetlenebilir başkanlık sistemidir.
Mevcut Başkanlık Sistemi ve eski parlementer sistem ülke sorunlarına çözüm getirmediği gibi alınan kararların hayata uygulamasında aksamalara yol açtığı gerçeği görülmelidir.Her sorunun çözümünün Ankara'dan beklenmesi merkezi sistem anlayışıdır.
Denetlenebilir bir başkanlık ve yerinden yönetim anlayışı ülkede farklı olanlarıda içine alacak yasal güvencelerle ile ifade özgürlüğünün,demokrasinin ve gönüllü birlikteliğin önü açılır ve dış güçler müdahale edemez,giderek kirletilen savaş biter ve artık analar ağlamaz,boşuna kan akmaz.
Dr. Adnan Güllüoğlu
26.1.2021