Cumhurbaşkanlık bu ülke de hep sıkıntılı olmuştur.Sıkıntılı olmuş demek. hafif kalabilir. devlet krizi olmuştur desek daha doğru olur kanısındayım.Cumhurbaşkanlık seçimlerinin .bu kadar önem kazanması. devletin şekillenme sisteminden kaynaklanıyor.Çankaya makamı ulusal önder Atatürk le özdeştirilmesi.devletin başı olması.savaş döneminde başkomuntan makamı olması.tüm kurumların sorgulanmasıs hakimi.her perşembe günü başbakan .genelkurmay başkanı güvenli zirvesinin yapıldığı makam.Önemli ve hasas tek makam. Mustafa Kemal 23 Nisan 1923 de hem cumhurriyeti ilan etti .aynı gün cumhurbaşkanı seçildi.Mustafa Kemal nasıl seçildi o zaman ki büyük millet meclisinin mebus sayısı 334 bu 334 mebus dan oylamaya sadece 158 tanesi katıldı.Yani mebus sayısının yüzde 52.7 oylamaya katılmamıştır.Bir azınlıkla sözde seçim yapılmış.Mustafa Kemalin ilk cumhurbaşkanlığı seçilmesi bu durmda . muazalı anlamı çıkar.176 mebus meclisse girmemiş dışarda kalarak protesto etmişler desek yanlış dememiş oluruz.Bu seçim günlerin de Mustafa Kemal. iki gün içersinde iki defa kalp kirizi geçirmiş İstanbuldan Kalp Profesörü çağrılmış.Krizler birincisi yemek masasın da diğeri bahçede dinlenirken.Anlaşılacağı üzere seçim sıkıntılı olmuş. İsmet İnönü. Atatürk ün vefatı sırasın da devlet mekanizmasının epey bir süre dışında.Pempe köşk de dinlenmeye bırakılmıştı.Atatürk sonrası Cumhurbaşkanlığı için birkaç isim arasında İsmet İnönü ismi yok.Ağırlıklı olarak Meraşal Fevzi Çakmak üzerinde şekillenince Fevzi Çakmak genelkurmay başkanı olarak sebebi tartışmalı şekilde Atatürk ün vefatının dan iki gün sonra Pembe Köşkden İnönü çağrılarak seçim yapılmıştır.İnönü nün seçimi sırasın da meclis askeriye tarafından kuşatılmışdır.İsmet İnönü nün seçilmesi silahların gölgesin de olmuş desek abartmamış oluruz.Atilla İlhanın inönü nün cumhurbaşkanı seçilmesi ile ilgili şu değerlendirmeyi yapar “Baı-ali baskını neyse.İsmet İnönü nün cumhurbaşkanı seçilmesi de odur.Ordu ağırlığını koymuş ve tamamiyle iktirdardan tasfiye edilmiş olan İnönü cumhurbaşkanı seçilmiştir”.(Hikmet Özdemir / Devlet Krizi T.C.Cumhurbaşkanlığı Seçimleri) Celal Bayar. ülke çok partili sisteme geçilmesi ile dengeleri gayet iyi kulanmıştır.Demokrat Parti kuruluşununda en önemli isim .Demokrat partinin 1950 de büyük zaferi.referans olarak kurtuluş mücadelesin de Galip Hoca ismi ile yer alması.yeni devlet kuruluşunda da hep Atatürk ün yanın da olmuş başbakanlık dahil çeşitli görevler almış biri.Celal Bayar için asker sivil karışımı birşey.Bu şartlar üst üste gelince Celal Bayar ın cumhurbaşkanı seçilmesi pek sancılı olmamış.Ayrıca Celal Bayarla ilgili bazı iddialar da öne sürülür Gül Haç örgütü üyesi olduğu.Vatikanda Papayı ziyaret eden ilk ve tek cumhurbaşkanı olma ünvanı olduğu.1960 darbesi sonrası yargılamalardan idamdan kurtuluşunu bu ünvanın etkili olduğu iddia olunur. Cemal Gürsel için söylenecek fazla birşey yok.Herşey açık beyan ortada.1960 darbesi yapılıyor ve eski bir genelkurmaybaşkanı sıfatı ile cumhurbaşkanlığına getiriliyor.Hani hep kullandığımız askeri vesayet .askeri vesayayet diyoruzya .Hem askeri darbe.hem genelkurmaybaşkanı daha ne olsun. Cevdet Sunay .4.Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel in hastalanması .görev yapamaz raporu verilince.Askeri vesayet gereği .genelkurmaybaşkanlığı görevini bırakıp daimi senatörlüğe atanıp cumhurbaşkanı seşilmiştir.Sıkıntı demişdik asker olunca sıkıntı yok.Sivil olma olasılığında sıkıntı ve ayak oyunları gözlenmiştir.Cumhurbaşkanılığı konusunu günümüze gelene kadar geleceğiz.
Turan SARITEMUR